ارزیابی ظاهری و محتوایی کتاب‌های داستانی فارسی رده‌ سنی الف و ب با تأکید بر مؤلفه‌های خلاقیت گیلفورد

هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی ظاهری و محتوایی کتاب­های چاپی رده­ سنی الف و ب با تأکید بر مؤلفه­های خلاقیت گیلفورد انجام ‌شده است. روش/رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی، از نوع توصیفی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه‌ آماری این پژوهش داستان‌های فارسی رده‌ سنی الف و ب در قالب کتاب‌های چاپی است و نمونه پژوهش از بین کتاب‌های پرتیراژ سال‌های 95-1390 ایران به روش هدفمند انتخاب‌ شده است. ابزار گردآوری داده‌‌ها یک سیاهه وارسی محقق ساخته است که روایی آن مورد تائید قرار گرفته است. در این پژوهش، از روش تحلیل محتوا برای بررسی معیارهای ظاهری و محتوایی در 55 کتاب­ چاپی پر­تیراژ کودکان استفاده‌ شده است. یافته‌ها: نتایج نشان داد که از بین گویه­های ظاهری و محتوایی در همه مؤلفه­های خلاقیت (سیالی، انعطاف­پذیری، اصالت و بسط)، ویژگی‌های محتوایی بیش از ظاهری در کتاب‌های مورد بررسی رعایت و به کار گرفته ‌شده است. در حالی‌ که برای این رده سنی مشخصات ظاهری بیش از هر چیز می­تواند آنان را جذب کتابخوانی نماید. از بین چهار مؤلفه­ سیالی، انعطاف­پذیری، اصالت و بسط، مؤلفه­­ بسط با میانگین رتبه‌ای 62/3، بیشتر از سایر مؤلفه­ها در کتاب­های نمونه پژوهش به کار گرفته ‌شده است.  نتیجه‌گیری: نویسنده، تصویرگر و ویراستار ایرانی در توجه به جزئیات و گسترش ایده در هر یک از عناصر ظاهری و محتوایی کتاب­های کودکان رده­ سنی الف و ب تواناتر از سایر مؤلفه‌های خلاقیت بوده ­اند. پیشنهاد می­شود دست­اندرکاران حوزه نشر کتاب کودک، از دوره­های خلاقیت بهره برده و جهت تهیه و انتشار کتب خلاق از سیاهه­ وارسی تهیه ‌شده در این پژوهش استفاده نمایند.